Muziek: over smaak blijf je twisten

Als er één onderwerp is waar ouders en kinderen vaak over ruziën, dan is dat muziek. Over het algemeen vond mijn moeder de muziek die ik draaide herrie en vond ze structureel dat het veel te hard stond. Als puber sliep ik op zolder. Mijn vader had in de meterkast zelfs een aparte groep gemaakt voor de zolder, zodat m'n ouders de zekering om konden zetten wanneer ik te veel herrie maakte. Je kunt op je vingers natellen dat dit niet altijd gezellige situaties opleverde. Hoe komt het nu dat muziek tot zoveel conflicten leidt? Het antwoord is te vinden in het woordenboek. Wanneer we in het woordenboek op zoek gaan naar de definitie van muziek, dan staat daar het volgende: mu·ziek (de ~ (v.)) geluid, voortgebracht door de menselijke stem of door instrumenten omwille van de schoonheid van dat geluid of als expressie van gevoelens.

Goed, dat muziek geluid is dat lijkt me duidelijk en dat dit geluid geproduceerd wordt door instumenten of de menselijke stem is ook vanzelfsprekend. Maar wat deze geluiden tot muziek tranformeert heeft te maken met de reden waarom deze geluiden geproduceerd worden. Deze twee redenen - de schoonheid van het geluid en de expressie van gevoelens - zijn vaak de oorzaak van de conflicten over muziek, simpelweg omdat dit de smaakmakers zijn.

Schoonheid
Denk eens na over welke muziek je mooi of aangrijpend vindt, is dit U2, de Stones of Micheal Jackson? Is dit Bach, Mozart, of Tsjaikovski? Is dit Lady Gaga, Muse of Kane? Of is dit het Frans Bauer, Nick en Simon of Andre Hazes? Wees eens eerlijk, bij het omsommen van deze rijtjes kreeg je misschien bij sommige namen een warm gevoel en bij andere namen een gevoel van… inderdaad! Smaken verschillen, dat is duidelijk. En als smaken verschillen, dan is de schoonheid van het geluid een subjectief begrip. Discussies over de schoonheid van het geluid zijn vaak oeverloos en leiden vaak tot grotere conflicten. Een goed gesprek beginnen met je kind, of met je ouders over die herrie gaat niet werken.

Gevoel
Naast het al dan niet mooi vinden van muziek, heeft muziek nog een andere eigenschap. De expressie van gevoelens. Nu is dit natuurlijk niet los te koppelen van smaak. Veel stelletjes hebben samen een liedje met een speciale betekenis, vaak zijn dit van die zoete schattige nummers die na tien keer luisteren gaan irriteren, tenzij het je doet terugdenken aan de eerste ontmoeting, dat weekendje Parijs of het huwelijksaanzoek. Feitelijk kun je stellen dat iedere muziekstijl zo z'n eigen expressie van gevoelens heeft, liefde, wanhoop, boosheid, blijdschap, lol maken, confrontatie. Deze expressie van gevoelens is een onderwerp waarover je kunt discussieren, besef wel dat deze gevoelens verbonden zijn met jouw persoonlijke muzieksmaak en dat je iets anders ervaart in de muziek dan de ander.

Invloed
Dat muziek invloed heeft op ons als mensen is duidelijk. Ik weet nog goed dat ik ooit Micheal Pritzl van The Violet Burning interviewde voor een jongerenblad. Al pratend over muziek vroeg hij: "herinner jij je tien favoriete preken of toespraken nog?" Eehm, nee natuurlijk niet, antwoordde ik. "En herinner jij je tien favoriete nummers nog?" Natuurlijk, zei ik. "Dit geldt voor ons allemaal, woorden en muziek samen zijn iets geweldigs, ook al moet je voor jezelf wel een aantal richtlijnen hebben waarnaar je wel, of niet luistert." Het is goed om te weten wat voor invloed muziek heeft op ons als mensen. Hiervoor gebruik ik praktijkvoorbeelden uit de muziekindustrie die ik de afgelopen jaren tegen gekomen ben.

Muziek is spiritueel
Beethoven zei het honderden jaren geleden al: "Music is the mediator between the spiritual and the sensual life" Ook in de Bijbel komt naar voren dat het harpspel van David koning Saul tot rust bracht ondanks dat hij onder invloed was van een boze geest. Eind jaren zestig baarde Jimi Hendrixs opzien door in het Life magazine hetvolgende zeggen: "Muziek schept een bepaalde sfeer omdat muziek iets geestelijks is. Door muziek kun je mensen hypnotiseren en wanneer je ze dan op hun zwakste punt gebracht hebt, kun je in hun bewustzijn elke boodschap planten die je maar wilt." Gezellig hè, nu maar hopen dat het goede boodschappen zijn die tussen de oren geplant worden. Besef wel dat het planten van die boodschap vooral opgaat wanneer je keer op keer dezelfde muziek luistert. Je hoeft dus niet met oorkleppen op de winkel in te gaan omdat daar achtergrondmuziek gedraait wordt die zomaar een negeatieve boodschap in zich heeft.

Muziek blijft hangen
Heb je dat ook wel eens, dat je een deuntje hoort en dat je dit niet meer uit uw hoofd krijgt. Ik heb veel ouderavonden gegeven over media en muziek en ik moet bekennen dat ik heel veel ouders opgezadeld heb met van die irritante deuntjes (mijn smaak) zoals dat van K3, Kus of John Legend. Sorry daarvoor. J Kinderen voor Kinderen zong het jaren geleden al: "Ik word altijd wakker met een wijsje in mijn hoofd. Loop de hele dag te zingen en te fluiten"

Muziek beinvloedt de cultuur
M'n moeder vertelde dat ze vroeger niet naar Elvis Prestley mocht luisteren omdat hij nogal goddeloos met z'n heupen kon wiegen en dat was in de fifties en sixties nogal aanstootgevend. Schuddende billen valt ons niet eens meer op. Volgens mij zijn de enige muzikanten die tegenwoordig niet met de heupen wiegen de Wibi Soerjadi's en Jan Vayne's in de business. Simpelweg omdat ze op hun achterwerk zitten en dat zo moeilijk wiegt. Een treffend voorbeeld van muziek die cultuur beïnvloedt is de fittie in 2006 tussen de EO en MTV. De EO mocht van MTV de programmatitel 'Pimp my life' niet gebruiken. Pimpen is inmiddels een werkwoord geworden dat algemeen geaccepteerd is, de oorsprong komt echter uit de urbanmuziek. Ik hoef je vast niet te vertellen wat de oorspronkelijke betekenis is.

Muziek bedekt de tekst
Sinds 50 Cent een dikke hit met het gezellige liedje genaamd 'Candyshop' heeft gehad heeft de Jamin zijn onschuld verloren, toch? Ik citeer: "I'll take you to the candy shop, I'll let you lick the lollipop, Go 'head girl, don't you stop, Keep going 'til you hit the spot." Mijn aanname is jaren geweest dat Engels niet onze moedertaal is en dat daarom de teksten langs ons heen gaan. Totdat ik jaren geleden een Amerikaanse stagiair op kantoor kreeg die ik deze casus voorlegde. Ze zei, wij Amerikanen zingen het ook gezellig mee zonder dat we beseffen dat de ranzigheid er vanaf druipt. Wij Nederlanders hebben het ook met Nederlandstalige muziek, zoek maar eens op youtube naar 'rijmelarij van likmevestje' 


Wat mij betreft houden we op met het voeren van oeverloze discussie over de schoonheid van muziek. Smaak is subjectief en je blijft er over twisten. Laten we het over de inhoud hebben en beseffen dat muziek (wat mij betreft gelukkig) invloed op ons heeft!